Zapomnij o gotówce! Bruksela chce wiedzieć, na co wydajesz każdy cent

Zapomnij o gotówce! Bruksela chce wiedzieć, na co wydajesz każdy cent
Analizy walutowe MyBank.pl
Data dodania: 2025-05-14 (10:11)

Gdy w 2002 roku mieszkańcy strefy euro po raz pierwszy usłyszeli dźwięk nowej monety, nikt nie przypuszczał, że dwie dekady później przyszłość papierowego pieniądza stanie pod znakiem zapytania. Dziś, po wielomiesięcznych negocjacjach, Rada UE i Parlament uzgodniły wspólny limit 10 000 euro na płatności gotówkowe oraz obowiązek weryfikacji tożsamości przy transakcjach między 3 000 a 10 000 euro, tłumacząc to koniecznością walki z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.

Przepisy – które mają zacząć obowiązywać od 2027 r. – pozwalają państwom członkowskim wprowadzać jeszcze niższe progi; część rządów zapowiada, że skorzysta z tej możliwości, argumentując to dodatkowymi wpływami podatkowymi i większą przejrzystością rynku.

Zmiana prawa oznacza rewolucję w codziennych nawykach. Zakup używanego samochodu, dzieła sztuki czy kolekcjonerskiego zegarka za gotówkę wypadnie z legalnego obiegu; hotel przyjmie banknoty tylko do 3 000 euro, a transakcja powyżej tej kwoty skończy się skanem paszportu i meldunkiem do systemu KYC. Zwolennicy decyzji podkreślają, że gotówka od lat jest narzędziem mafii i korupcji, a po pandemii bezdotykowe płatności stały się normą. Krytycy odpowiadają, że papierowy pieniądz to ostatnie narzędzie ekonomicznej anonimowości; kiedy zniknie, każdy wydatek zamieni się w cyfrowy ślad gotowy do odczytu przez administrację skarbową, policję lub – przy sprzyjającym klimacie politycznym – przez bardziej dociekliwe służby.

W tym samym czasie Europejski Bank Centralny równolegle przepycha do przodu projekt cyfrowego euro. 9 kwietnia 2025 r. opublikowano czwarty raport z prac nad tzw. rulebookiem – zestawem standardów, które mają zharmonizować płatności cyfrową walutą w całej Unii. Dokument przewiduje portfel dostępny w smartfonie, kartę offline działającą bez zasięgu oraz limit salda (wnioskowano o 3 000 euro), aby nie drenować depozytów banków komercyjnych. Oficjalne materiały EBC podkreślają, że użytkownicy pozostaną „pseudonimowi”: bank centralny zobaczy kwoty i ogólny kontekst transakcji, lecz nie personalia płatnika.

Problem w tym, że pseudonimowość to delikatna konstrukcja, którą łatwo rozebrać jedną decyzją legislacyjną. Portal Ledger Insights zwraca uwagę, że łączenie cyfrowych portfeli z obligatoryjnym KYC w bankach komercyjnych pozwala organom ścigania na bezbłędne przypisanie każdej płatności do konkretnej osoby – wystarczy przeciąć cienką warstwę abstrakcji. Fachowcy od prawa bankowego ostrzegają też przed „programowalnym euro”, choć EBC dziś wyklucza wprowadzenie ograniczeń w stylu: „pieniądze ważne do końca miesiąca” czy „zakaz zakupu alkoholu lub paliw kopalnych”. W praktyce wszystko zależy od przyszłych rozporządzeń Rady UE: technologia już istnieje i, jeśli zajdzie polityczna potrzeba, może zostać uruchomiona.

Banki komercyjne patrzą na cyfrowe euro podejrzliwie, bo w razie kryzysu depozytowego klienci mogliby w sekundę przerzucić środki z rachunków detalicznych do bezpiecznego portfela w EBC. Nad sektorem wisi też widmo realnie ujemnych stóp procentowych: jeśli fizyczny banknot zniknie, trudno będzie „uciec pod materac”, a bank centralny zyska przestrzeń do pobierania opłat od biernych oszczędności, by stymulować konsumpcję w czasach stagnacji.

Unia tłumaczy, że musi nadążyć za konkurencją. Według badania Atlantic Council aż 134 kraje pracują nad własnymi CBDC, przy czym Chiny, Japonia i strefa euro są najdalej zaawansowane, a Stany Zjednoczone pogrążone w politycznych sporach o „cyfrowego dolara”. Nigeria wdrożyła eNairę w 2021 r., ale według danych z 2024 r. jej udział w obiegu pieniądza wciąż nie przekracza 1 %. Chiński e-CNY, promowany podczas zimowych igrzysk w Pekinie, pozostaje w fazie pilotażowej i przegrywa z Alipayem oraz WeChat Pay, choć amerykańscy senatorzy ostrzegają, że może stać się narzędziem masowej inwigilacji turystów i obywateli. Europejscy regulatorzy patrzą na te doświadczenia z mieszanką fascynacji i obaw, starając się znaleźć kompromis między innowacją a prawami człowieka.

Spór nad gotówką dzieli też scenę polityczną w samej Unii. Partie liberalne widzą w cyfryzacji szansę na automatyczne transfery socjalne, lepszą ściągalność podatków i wyższą skuteczność sankcji międzynarodowych. Formacje populistyczne i libertariańskie mówią o „finansowym Wielkim Bracie” i wspominają rok 2013, gdy Cypr zamroził wypłaty z banków, aby ratować własny sektor finansowy Organizacje broniące prywatności przypominają, że 8 proc. gospodarstw domowych w Unii nie posiada smartfona, a zanik bankomatów na południu Włoch czy w Grecji już dziś zmusza wielu seniorów do wielokilometrowych podróży po gotówkę.

Ostatecznie wybór między bezpieczeństwem a wolnością przyjmie formę codziennych decyzji. Jeśli Europejczycy masowo przerzucą się na cyfrowy portfel EBC, banknot stanie się ciekawostką, a architekci nowego systemu zyskają mandat do dalszej centralizacji. Jeżeli jednak obywatele zaczną częściej sięgać po papierowe pieniądze, kupować złoto lub przenosić oszczędności w kryptowaluty „self-custody”, presja polityczna może wymusić zachowanie szerszego marginesu anonimowości. Jest niemal pewne, że sama technologia nie ucichnie; pytanie brzmi, kto będzie dyktował warunki jej użycia – demokratyczny proces legislacyjny, czy logika bezpieczeństwa państwa, która często nie zna słowa „wystarczy”.

Źródło: MyBank.pl
Publikuj: Facebook Wykop Twitter
RSS - Wiadomości MyBank.pl Nasze kanały RSS

Waluty - Najnowsze wiadomości i komentarze

EURUSD chwilowo powyżej 1,18

EURUSD chwilowo powyżej 1,18

11:18 Raport DM BOŚ z rynku walut
We wtorek rano dolar wypada mieszanie, chociaż w poniedziałek po południu znów stracił na wartości. To pokazuje, że stroną sprzedającą są bardziej amerykańscy inwestorzy. Motywy są wciąż takie same, choć teraz dochodzi do tego wątek ustawy podatkowej Trumpa, która jest forsowana w Senacie i ma szanse trafić ponownie do Izby Reprezentantów jeszcze w tym tygodniu. Perspektywa dalszego wzrostu zadłużenia i nierównowagi w budżecie jest argumentem za dalszym spadkiem dolara.
Decydujące dni w sporze handlowym UE–USA

Decydujące dni w sporze handlowym UE–USA

10:20 Komentarz walutowy Oanda TMS Brokers
Trwające negocjacje handlowe pomiędzy Unią Europejską a administracją Donalda Trumpa wchodzą w decydującą fazę, a ich wynik może mieć istotny wpływ na rynki finansowe. Do 9 lipca strony muszą osiągnąć porozumienie, aby uniknąć drastycznego wzrostu ceł – w przeciwnym razie większość eksportu UE do USA może zostać objęta 50-procentowymi taryfami.
PLN bez większych zmian

PLN bez większych zmian

2025-06-30 Komentarz do rynku złotego DM BOŚ
Polska waluta pozostaje silna i wiele się tu nie zmienia. W poniedziałek rano za euro płacimy niecałe 4,24 zł, a dolar jest wart nieco ponad 3,61 zł. Amerykańska waluta nie zeszła, zatem poniżej psychologicznej bariery 3,60 zł, chociaż biorąc pod uwagę nastawienie do dolara na globalnych rynkach, to może być to kwestia najpóźniej kilkunastu dni.
Czy Trump podważy stanowisko szefa Fed?

Czy Trump podważy stanowisko szefa Fed?

2025-06-27 Poranny komentarz walutowy XTB
W ostatnich dniach pojawiło się sporo spekulacji na temat tego, że Donald Trump mógłby zdecydować się na wcześniejsze ogłoszenie osoby, która będzie nowym szefem Fed. Oczywiście w tym momencie nie mówi się o zwolnieniu Powella ze stanowiska, ale nominowanie nowego szefa Fed na wiele miesięcy przed wygaśnięciem kadencji obecnego mogłoby znacząco wpłynąć na nastroje na rynku finansowym. Czy w takim wypadku dolar może jeszcze mocniej stracić na wartości?
Trump coraz mocniej krytykuje Powella

Trump coraz mocniej krytykuje Powella

2025-06-26 Raport DM BOŚ z rynku walut
Prezydent USA nie omieszkał nazwać szefa FED "matołem" po tym, jak Rezerwa Federalna w zeszłym tygodniu nie obniżyła stóp procentowych. Wczoraj Jerome Powell znalazł pod presją pytań senatorów podczas składania zeznań przez Komisją Bankową, gdzie prezentował okresowy raport nt. stanu gospodarki i perspektyw polityki monetarnej. Widać było chęć "wymuszenia" odpowiedzi, co do wcześniejszej obniżki stóp procentowych. Bankier pozostał w tym względzie nieugięty - FED musi być pewien tego na ile zamieszanie z cłami Donalda Trumpa wpłynie na wskaźniki inflacji (zwłaszcza bazowej).
Dolar najtańszy od 2020 roku

Dolar najtańszy od 2020 roku

2025-06-26 Komentarz walutowy XTB
Czwartkowy poranek na rynkach walutowych jest wyjątkowo słaby dla dolara amerykańskiego. Waluta rezerwowa świata traci do polskiego złotego już 0,3% i tym samym schodzi na najniższe poziomy od grudnia 2020 roku. Dolar amerykański już dawno nie był taki słaby. Jednym z głównych powodów tego spadku jest niepewność i nieprzewidywalność otaczające politykę handlową USA, w szczególności wdrożenie ceł za rządów prezydenta Trumpa.
Czy dolar osiągnie 3,50 zł przed końcem wakacji? Eksperci zdradzają prognozy!

Czy dolar osiągnie 3,50 zł przed końcem wakacji? Eksperci zdradzają prognozy!

2025-06-25 Analizy walutowe MyBank.pl
Kurs dolara amerykańskiego wobec polskiego złotego zawsze budził duże emocje zarówno wśród inwestorów, przedsiębiorców, jak i osób planujących zagraniczne podróże. Zwłaszcza w sezonie wakacyjnym pytania o przyszłość dolara stają się wyjątkowo aktualne. W tym roku, w obliczu globalnych zmian gospodarczych i politycznych, pojawiają się szczególnie interesujące pytania o to, czy dolar może osiągnąć pułap 3,50 zł jeszcze przed końcem wakacji.
Rynki już ochłonęły po ostatnich wydarzeniach...

Rynki już ochłonęły po ostatnich wydarzeniach...

2025-06-25 Raport DM BOŚ z rynku walut
Środa przynosi mieszane wskazania w przestrzeni FX - dolar zyskuje do jena pośród G-10, ale nie są to duże zmiany. Z kolei nadal traci wobec walut Antypodów, oraz funta, co pokazuje, że na rynkach nadal jest widoczny apetyt na ryzyko, który powrócił po tym jak sytuacja na Bliskim Wschodzie się wyciszyła i rynki zaczęły wierzyć w to, że temat izraelsko-irański spadł na dłuższy czas z wokandy.
Coraz większe podziały w Rezerwie Federalnej

Coraz większe podziały w Rezerwie Federalnej

2025-06-25 Komentarz walutowy Oanda TMS Brokers
Wczorajsze półroczne przesłuchanie przewodniczącego Fed przed Izbą Reprezentantów USA nie przyniosło istotnych nowych informacji. Powell powtórzył dotychczasową linię retoryczną Rezerwy Federalnej, która wskazuje, że nie ma presji, by szybko dostosowywać politykę pieniężną, a decydenci mogą pozwolić sobie obserwowanie wpływu polityki handlowej USA na inflację i koniunkturę. Niemniej jednak bankier centralny przyznał, że wpływ ceł na inflację jest obecnie słabszy, niż zakładano w kwietniu. Może to utorować drogę do wcześniejszych cięć stóp procentowych, niż się jeszcze niedawno spodziewano.
Trump kończy wojnę

Trump kończy wojnę

2025-06-24 Raport DM BOŚ z rynku walut
Wejście Amerykanów do wojny izraelsko-irańskiej przyspieszyło zakończenie konfliktu, a nie doprowadziło do jego eskalacji. W nocy weszły w życie ustalenia narzucone de facto przez Donalda Trumpa, czyli rozejm pomiędzy Izraelem, a Iranem, który prezydent USA uważa jednocześnie za zakończenie trwającego ponad tydzień konfliktu militarnego (tak dał do zrozumienia na swoich socialach). Główne pytanie brzmi teraz, czy obie strony na to się zgodzą? Chwilę po wyznaczonym przez Donalda Trumpa czasie obowiązywania rozejmu dochodziło jeszcze do operacji militarnych obu stron, ale później zostały one wygaszone.