Zapomnij o gotówce! Bruksela chce wiedzieć, na co wydajesz każdy cent

Zapomnij o gotówce! Bruksela chce wiedzieć, na co wydajesz każdy cent
Analizy walutowe MyBank.pl
Data dodania: 2025-05-14 (10:11)

Gdy w 2002 roku mieszkańcy strefy euro po raz pierwszy usłyszeli dźwięk nowej monety, nikt nie przypuszczał, że dwie dekady później przyszłość papierowego pieniądza stanie pod znakiem zapytania. Dziś, po wielomiesięcznych negocjacjach, Rada UE i Parlament uzgodniły wspólny limit 10 000 euro na płatności gotówkowe oraz obowiązek weryfikacji tożsamości przy transakcjach między 3 000 a 10 000 euro, tłumacząc to koniecznością walki z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu.

Przepisy – które mają zacząć obowiązywać od 2027 r. – pozwalają państwom członkowskim wprowadzać jeszcze niższe progi; część rządów zapowiada, że skorzysta z tej możliwości, argumentując to dodatkowymi wpływami podatkowymi i większą przejrzystością rynku.

Zmiana prawa oznacza rewolucję w codziennych nawykach. Zakup używanego samochodu, dzieła sztuki czy kolekcjonerskiego zegarka za gotówkę wypadnie z legalnego obiegu; hotel przyjmie banknoty tylko do 3 000 euro, a transakcja powyżej tej kwoty skończy się skanem paszportu i meldunkiem do systemu KYC. Zwolennicy decyzji podkreślają, że gotówka od lat jest narzędziem mafii i korupcji, a po pandemii bezdotykowe płatności stały się normą. Krytycy odpowiadają, że papierowy pieniądz to ostatnie narzędzie ekonomicznej anonimowości; kiedy zniknie, każdy wydatek zamieni się w cyfrowy ślad gotowy do odczytu przez administrację skarbową, policję lub – przy sprzyjającym klimacie politycznym – przez bardziej dociekliwe służby.

W tym samym czasie Europejski Bank Centralny równolegle przepycha do przodu projekt cyfrowego euro. 9 kwietnia 2025 r. opublikowano czwarty raport z prac nad tzw. rulebookiem – zestawem standardów, które mają zharmonizować płatności cyfrową walutą w całej Unii. Dokument przewiduje portfel dostępny w smartfonie, kartę offline działającą bez zasięgu oraz limit salda (wnioskowano o 3 000 euro), aby nie drenować depozytów banków komercyjnych. Oficjalne materiały EBC podkreślają, że użytkownicy pozostaną „pseudonimowi”: bank centralny zobaczy kwoty i ogólny kontekst transakcji, lecz nie personalia płatnika.

Problem w tym, że pseudonimowość to delikatna konstrukcja, którą łatwo rozebrać jedną decyzją legislacyjną. Portal Ledger Insights zwraca uwagę, że łączenie cyfrowych portfeli z obligatoryjnym KYC w bankach komercyjnych pozwala organom ścigania na bezbłędne przypisanie każdej płatności do konkretnej osoby – wystarczy przeciąć cienką warstwę abstrakcji. Fachowcy od prawa bankowego ostrzegają też przed „programowalnym euro”, choć EBC dziś wyklucza wprowadzenie ograniczeń w stylu: „pieniądze ważne do końca miesiąca” czy „zakaz zakupu alkoholu lub paliw kopalnych”. W praktyce wszystko zależy od przyszłych rozporządzeń Rady UE: technologia już istnieje i, jeśli zajdzie polityczna potrzeba, może zostać uruchomiona.

Banki komercyjne patrzą na cyfrowe euro podejrzliwie, bo w razie kryzysu depozytowego klienci mogliby w sekundę przerzucić środki z rachunków detalicznych do bezpiecznego portfela w EBC. Nad sektorem wisi też widmo realnie ujemnych stóp procentowych: jeśli fizyczny banknot zniknie, trudno będzie „uciec pod materac”, a bank centralny zyska przestrzeń do pobierania opłat od biernych oszczędności, by stymulować konsumpcję w czasach stagnacji.

Unia tłumaczy, że musi nadążyć za konkurencją. Według badania Atlantic Council aż 134 kraje pracują nad własnymi CBDC, przy czym Chiny, Japonia i strefa euro są najdalej zaawansowane, a Stany Zjednoczone pogrążone w politycznych sporach o „cyfrowego dolara”. Nigeria wdrożyła eNairę w 2021 r., ale według danych z 2024 r. jej udział w obiegu pieniądza wciąż nie przekracza 1 %. Chiński e-CNY, promowany podczas zimowych igrzysk w Pekinie, pozostaje w fazie pilotażowej i przegrywa z Alipayem oraz WeChat Pay, choć amerykańscy senatorzy ostrzegają, że może stać się narzędziem masowej inwigilacji turystów i obywateli. Europejscy regulatorzy patrzą na te doświadczenia z mieszanką fascynacji i obaw, starając się znaleźć kompromis między innowacją a prawami człowieka.

Spór nad gotówką dzieli też scenę polityczną w samej Unii. Partie liberalne widzą w cyfryzacji szansę na automatyczne transfery socjalne, lepszą ściągalność podatków i wyższą skuteczność sankcji międzynarodowych. Formacje populistyczne i libertariańskie mówią o „finansowym Wielkim Bracie” i wspominają rok 2013, gdy Cypr zamroził wypłaty z banków, aby ratować własny sektor finansowy Organizacje broniące prywatności przypominają, że 8 proc. gospodarstw domowych w Unii nie posiada smartfona, a zanik bankomatów na południu Włoch czy w Grecji już dziś zmusza wielu seniorów do wielokilometrowych podróży po gotówkę.

Ostatecznie wybór między bezpieczeństwem a wolnością przyjmie formę codziennych decyzji. Jeśli Europejczycy masowo przerzucą się na cyfrowy portfel EBC, banknot stanie się ciekawostką, a architekci nowego systemu zyskają mandat do dalszej centralizacji. Jeżeli jednak obywatele zaczną częściej sięgać po papierowe pieniądze, kupować złoto lub przenosić oszczędności w kryptowaluty „self-custody”, presja polityczna może wymusić zachowanie szerszego marginesu anonimowości. Jest niemal pewne, że sama technologia nie ucichnie; pytanie brzmi, kto będzie dyktował warunki jej użycia – demokratyczny proces legislacyjny, czy logika bezpieczeństwa państwa, która często nie zna słowa „wystarczy”.

Źródło: MyBank.pl
Publikuj: Facebook Wykop Twitter
RSS - Wiadomości MyBank.pl Nasze kanały RSS

Waluty - Najnowsze wiadomości i komentarze

Wojna walutowa: Rosja i Iran chcą porzucić dolara – co to oznacza?

Wojna walutowa: Rosja i Iran chcą porzucić dolara – co to oznacza?

2025-06-16 Analizy walutowe MyBank.pl
Wojna walutowa to zjawisko, które może znacząco wpłynąć na globalną gospodarkę, a co za tym idzie, na Twój portfel. Ostatnio na arenie międzynarodowej pojawiły się doniesienia o tym, że Rosja i Iran dążą do porzucenia dolara amerykańskiego w swoich transakcjach handlowych. Ta decyzja niesie ze sobą konsekwencje, które warto zrozumieć, abyś mógł lepiej zarządzać swoimi finansami.
Niewielki wpływ konfliktu?

Niewielki wpływ konfliktu?

2025-06-16 Raport DM BOŚ z rynku walut
Na rynku złotego nie widać zbytnio wpływu konfliktu izraelsko-irańskiego, choć podobnie wygląda to na rynkach globalnych, gdzie echa były widoczne dzisiaj w nocy jeszcze na ropie i złocie, ale później te surowce cofnęły się w dół. Jeszcze w piątek wieczorem widoczne były próby "łapania" dołków na Wall Street (indeksy zakończyły handel na mniejszych minusach, niż mogły), a na EURUSD jeszcze kilka godzin wcześniej odbiliśmy się od wsparć przy 1,15.
Złoty bez reakcji na Bliski Wschód

Złoty bez reakcji na Bliski Wschód

2025-06-16 Poranny komentarz walutowy XTB
Od piątku globalne media, w tym także ekonomiczne, żyją wojną na Bliskim Wschodzie. Izrael zaatakował Iran, trochę niespodziewanie, zaś od tego czasu napięcie nie spada. Reakcja globalnych rynków jest jednak ograniczona, zaś notowania złotego są stabilne. Atak Izraela nie był być może kompletnym zaskoczeniem (do wymiany ciosów dochodziło już wcześniej, jednak były one „kontrolowane”), ale jednak jego skala oznacza, że na Bliskim Wschodzie możemy już mówić o otwartym konflikcie zbrojnym.
Polska waluta pod presją wydarzeń na Bliskim Wschodzie

Polska waluta pod presją wydarzeń na Bliskim Wschodzie

2025-06-13 Komentarz do rynku złotego DM BOŚ
Atak Izraela na Iran, jaki miał miejsce w nocy, doprowadził do wzrostu awersji wobec ryzykownych aktywów. Na walutach widać ruch w stronę bezpiecznych przystani (frank i jen), ale i tez dolara. To szkodzi złotemu, ale nadmiernych emocji nie widać. Para EURPLN przejściowo zbliżyła się do 4,28 zł, a USDPLN naruszył poziom 3,71 zł. Niemniej później złoty odrobił część strat - o godz. 9:36 euro było już tańsze o pół grosza, a dolar o ponad półtora schodząc znów poniżej 3,70 zł.
Lekkie podbicie ryzyka

Lekkie podbicie ryzyka

2025-06-12 Raport DM BOŚ z rynku walut
Czwartkowy handel na FX wypada mieszanie, jeżeli chodzi o dolara. Jest on silniejszy względem walut Antypodów i funta (pośród G-7), oraz emerging markets. Wobec pozostałych walut dalej spada kontynuując ruch z wczoraj. Wpływ na to miały dane o majowej inflacji CPI z USA, która nie odbiła aż tak mocno, jak się tego obawiano, co szybko odebrano jako sygnał, że FED mógłby obniżyć stopy procentowe jeszcze we wrześniu. To ruszyło rynkiem obligacji (spadły rentowności), ale i też osłabiło dolara.
Dolar słabnie przez cła i inflację

Dolar słabnie przez cła i inflację

2025-06-12 Poranny komentarz walutowy XTB
Para EURUSD znalazła się powyżej poziomu 1,15 i ma szanse na najwyższe zamknięcie od 2021 roku. To wszystko ma miejsce w czasie, kiedy ponownie rosną oczekiwania na cięcia stóp procentowych w Stanach Zjednoczonych, a cały świat ponownie pokazuje lekką niechęć do Stanów Zjednoczonych, biorąc pod uwagę groźby Trumpa dotyczące ceł. Czy dolar ma jeszcze szansę odzyskać twarz? Czy jest raczej skazany na dalsze spadki, co teoretycznie byłoby na rękę Trumpowi, który chce pobudzić konkurencyjność amerykańskiego przemysłu?
Inflacja w USA słabnie, efektu taryf jeszcze nie widać

Inflacja w USA słabnie, efektu taryf jeszcze nie widać

2025-06-12 Komentarz walutowy Oanda TMS Brokers
Inflacja konsumencka w Stanach Zjednoczonych po raz czwarty z rzędu zaskoczyła in plus, sygnalizując wyraźne osłabienie presji cenowej. W maju wskaźnik CPI wzrósł zaledwie o 0,1 proc. w ujęciu miesięcznym, zarówno w ujęciu ogólnym, jak i po wyłączeniu cen energii i żywności. To wynik zdecydowanie niższy od oczekiwań rynkowych, odpowiednio 0,2 proc. i 0,3 proc., który może mieć istotne konsekwencje dla polityki monetarnej Rezerwy Federalnej.
Czy polska przyjmie walutę Euro w najbliższych latach?

Czy polska przyjmie walutę Euro w najbliższych latach?

2025-06-11 Felieton MyBank.pl
Czy zastanawialiście się kiedyś, co tak naprawdę stoi na przeszkodzie, by Polska zamieniła złotówkę na euro? Bo z jednej strony mamy unijny obowiązek z traktatu akcesyjnego, a z drugiej – realny brak woli politycznej, gospodarcze zawahania i społeczne wątpliwości. Rozwińmy więc ten temat, zanurzając się trochę głębiej w historię, ekonomię i codzienne doświadczenia obywateli.
Dolar czeka na inflację CPI

Dolar czeka na inflację CPI

2025-06-11 Raport DM BOŚ z rynku walut
Amerykańska waluta w środę rano kosmetycznie zyskuje na szerokim rynku, po tym jak pojawiły się pozytywne informacje po dwóch dniach negocjacji handlowych pomiędzy USA, a Chinami. Strony porozumiały się, co do umowy ramowej, która ma realizować założenia tzw. porozumienia genewskiego, które było podstawą do wzajemnej redukcji horrendalnych ceł w maju. Dla USA oznacza to udrożnienie i usprawnienie eksportu metali ziem rzadkich przez Chiny, z kolei Chińczycy oczekują złagodzenia restrykcji dotyczących przepływu technologii i komponentów z nią związanych.
Porozumienie handlowe USA–Chiny – wstępny przełom?

Porozumienie handlowe USA–Chiny – wstępny przełom?

2025-06-11 Komentarz walutowy Oanda TMS Brokers
Po dwóch dniach intensywnych negocjacji handlowych w Londynie, przedstawiciele Stanów Zjednoczonych i Chin osiągnęli wstępne porozumienie w sprawie ram wdrożenia tzw. konsensusu genewskiego. Głównym celem tego planu jest przywrócenie przepływu towarów wrażliwych – w tym komponentów technologicznych i surowców strategicznych – które dotąd były blokowane przez wzajemne restrykcje handlowe. Osiągnięcie to stanowi potencjalnie ważny krok w kierunku deeskalacji trwającego od dłuższego czasu konfliktu handlowego między dwiema największymi gospodarkami świata.